O Wielkim Tygodniu
Wielki Tydzień – tak nazywamy ostatni tydzień przed Świętem Paschy. W trakcie nabożeństw tego okresu wspominane są cierpienia Chrystusa podczas jego ostatnich dni na Ziemi oraz Jego śmierć, stąd też Wielki Tydzień często nazywa się Tygodniem Męki Pańskiej(Strastnaja Siedmica).
Wprowadzeniem w Wielki Tydzień są Sobota o Łazarzu wraz z Niedzielą Palmową, o których była mowa w jednym z poprzednich wpisów.
Wielki Poniedziałek
Poprzez nabożeństwa tego dnia Cerkiew przedstawia nam obrazy niewinnych cierpień Chrystusa oraz wskazuje jak każdy z nas może wyzwolić się od grzechu i śmierci.
Teksty liturgiczne tego dnia wskazują nam kolejno na:
– Chrystusa jako Oblubieńca – Poprzez „Hymn Oblubieńca” wierni zachęcani są do przygotowania się na przyjście Zbawiciela, który przygotowuje dla nich ucztę weselną w Królestwie Bożym.
– Błogosławionego Józefa – Syna starotestamentowego Jakuba, którego bracia wrzucili do suchej studni po czym sprzedali w niewolę do Egiptu. Jednak wbrew ich planom Józef został potężnym władcą tego miejsca. Jest to aluzja do historii życia Chrystusa, bowiem on również został zdradzony i odrzucony, a potem ukoronowany chwałą w Królestwie Bożym.
– Drzewo figowe – Zostało ono potępione przez Zbawiciela, gdyż nie przynosiło owoców, na skutek czego uschło. Przypomina nam to o tym, że ci, którzy słuchają Słowa Bożego, ale go nie wypełniają – nie przynoszą owoców. W ten sposób Chrystus również przepowiada swoją śmierć i los tych, którzy naruszają Boże przykazania.
Wielki Wtorek
Tego dnia podczas nabożeństw wybrzmiewa potrzeba gotowości do przyjęcia Chrystusa. Mówi nam o tym przypowieść o dziesięciu pannach.
Panny, które wyczekiwały Oblubieńca i miały wystarczająco dużo oliwy, aby podtrzymać ogień lamp, doczekały jego nadejścia i powitały go. Natomiast te, które nie miały zapasu oliwy, udały się na jej poszukiwanie. Jednak gdy już wróciły – było za późno, przez co nie zostały wpuszczone na ucztę weselną.
Poprzez tą opowieść Cerkiew uczy nas, abyśmy oświetlali swoje życie wiarą i dobrymi uczynkami, będąc gotowymi na przyjęcie Chrystusa.
Pragnienie takiego spotkania ze Zbawicielem wyrażają słowa hymnu:
„Weselną komnatę Twą widzę upiększoną, Zbawicielu mój, ale nie mam szat weselnych, abym mógł wejść. O Dawco Światła, rozjaśnij szaty mej duszy i zbaw mnie.”
Wielka Środa
W Wielką Środę po raz ostatni sprawowana jest Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów. Wieczorem sprawowany jest sakrament namaszczenia Świętym Olejem, inaczej jeleoswiaszczenije. W jego trakcie wierni wyznają swoje grzechy, pragnąc ponownego połączenia z Bogiem. Kapłan w tym czasie namaszcza wiernych Świętym Olejem, aby mogli być uzdrowieni cieleśnie i duchowo.
Teksty Liturgiczne na ten dzień wspominają historię grzesznej kobiety, która namaściła Chrystusa drogocennym olejkiem, nieświadomie przygotowując Go do Jego pogrzebu. Judasz, który później sprzeda Pana, widząc to zarzucił kobiecie rozrzutność. Grzesznica uzyskała przebaczenie grzechów, a chciwy zdrajca stał się niewolnikiem zła.
W ten sposób zostajemy pouczeni, że my również możemy otrzymać przebaczenie, jeśli wyznamy nasze grzechy i będziemy posłuszni Woli Bożej.
Wielki Czwartek
Tego dnia sprawowana jest Liturgia Świętego Bazylego Wielkiego. W jej trakcie z dodatkowego chleba – Agnca – przygotowywane są Święte Dary, które w ciągu całego roku będą Komunia Świętą dla tych, którzy nie mogą z powodu choroby przyjść do cerkwi. Również podczas jej trwania wspominane są słowa Chrystusa wypowiedziane podczas Ostatniej Wieczerzy.
Podczas nabożeństw Wielkiego Czwartku upamiętniane są:
– Ostatnia Wieczerza – W jej trakcie Jezus ofiarował Siebie Samego jako prawdziwy pokarm dla nas wszystkich. Podobnie jak w czasie tej Wieczerzy, tak i w czasie każdej Liturgii Świętej, chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Chrystusa, Który daje nam życie wieczne.
– Zdradę Judasza Iskarioty, który był wśród dwunastu apostołów. Jezus wskazał na niego w trakcie Ostatniej Wieczerzy
– Czuwanie Chrystusa w ogrodzie przed Jego pojmaniem – Czekał On tam w modlitwie na pojmanie i cierpiał wiedząc o nadchodzącej śmierci.
– Obmycie stóp uczniom – Myjąc swym uczniom stopy Jezus podał przykład pokory i miłości. Dzisiaj obrzęd ten sprawowany jest w cerkwiach katedralnych, gdzie patriarcha, na pamiątkę tego wydarzenia, omywa stopy wiernych.
Wielki Piątek
Wielki Piątek jest dniem smutku, ścisłego postu i modlitwy. Wspomina się wtedy ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa i Jego Cierpienia na Krzyżu.
Śmierć Zbawiciela oznacza początek Jego, a przez to i naszego zwycięstwa nad śmiercią.
Ewangelie tego dnia opisują wspomniane wydarzenia. Są one czytane podczas Jutrzni, która jest śpiewana w czwartkowy wieczór.
Poranne nabożeństwa Wielkiego Piątku przypominają wiernym o cierpieniach Chrystusa przepowiedzianych w proroctwach, psalmach i hymnach. Nazywa się je „Wielikije Carskije Czasy”.
Popołudniowa Wieczernia sprawowana w Wielki Piątek, oznacza początek Wielkiej Soboty. Wtedy na miejscu stojącego na środku świątyni Krzyża ustawiany jest katafalk, czyli Grób. Jest to symbol przygotowań do pogrzebu Jezusa Chrystusa.
Całun(Płaszczanica) – płótno z wizerunkiem zamęczonego na Krzyżu Chrystusa, przeniesiony z ołtarza i umieszczony na ukwieconym katafalku, symbolizuje Grób Zbawiciela.
Wielka Sobota
Jest to dzień nadziei i oczekiwania. Wiadomo już, że dzięki śmierci Chrystusa nasza śmierć nie jest już końcem naszego życia.
Na Jutrzni Wielkiej Soboty, sprawowanej wieczorem w Wielki Piątek, śpiewane są pieśni żałobne, w których opłakiwana jest niewinna śmierć Chrystusa dla naszego zbawienia. Oprócz tego śpiewane są również pieśni zwane „Pochwałami”. W trakcie tego nabożeństwa płaszczanica w świetle świec jest niesiona w procesji dookoła cerkwi.
W dzień Wielkiej Soboty sprawowane są Wieczernia oraz Liturgia Świętego Bazylego Wielkiego, które zwiastują Zmartwychwstanie. Mówią o tym czytania z Pisma Świętego, specjalne pieśni oraz zmiana szat liturgicznych wraz z wystrojem cerkwi.
Zmartwychwstanie jest tuż za rogiem…
Na podstawie:
„Czym jest Wielki Tydzień?”, Rada Diecezjalna Młodzieży Przy Diecezji Białostocko-Gdańskiej, Białystok 1996
fot.: M.Pawłowski
