Przemienienie Pańskie

Preobrażenije Hospodnie jest świętem nieruchomym, należącym do grona 12 Wielkich Świąt. Obchodzone jest 19 sierpnia.

Święto to ustanowione zostało w IV wieku na pamiątkę wydarzenia na Górze Tabor, opisanego przez trzech z czterech ewangelistów(Mateusza, Łukasza oraz Marka).
Jezus Chrystus zaprowadził swoich trzech uczniów(Piotra i Jakuba wraz z jego bratem Janem) na Górę Tabor. Tam na ich oczach przemienił się: Jego szaty stały się „białe jak światło”, z kolei „[…] twarz Jego zajaśniała jak słońce”(Mt 17, 1-8).

Oprócz tego obok Zbawiciela ukazali się starotestamentowi Prorocy Mojżesz i Eliasz, którzy rozmawiali z Nim o Jego przyszłej męce. W tym momencie apostoł Piotr rzekł:

„Panie, dobrze jest nam tu być. Jeśli chcesz, zbudujemy tu trzy szałasy, jeden Tobie, jeden Mojżeszowi i jeden Eliaszowi.”(Mt 17, 4)

Jeszcze gdy Piotr wypowiadał te słowa, wszystkich trzech uczniów otoczył „obłok świetlisty”, po czym usłyszeli oni:

„Ten jest Synem Moim umiłowanym, w Nim znalazłem upodobanie, Jego słuchajcie.”(Mt 17, 5)

Był to nikt inny jak sam Bóg, który w ten sposób wytłumaczył uczniom Chrystusa, co właśnie dokonało się na Górze Tabor.

Wystraszeni apostołowie upadli na ziemię. Jednak po chwili Nauczyciel polecił im, aby nie bali się i podnieśli głowy. Uczniowie wykonawszy polecenie Jezusa, nie ujrzeli na górze już nikogo oprócz Chrystusa. Chwilę później, Jezus polecił im:

„Nikomu nie opowiadajcie o tym widzeniu, aż Syn Człowieczy powstanie z martwych.”(Mt 7, 9)

Przemienienie Jezusa Chrystusa było zapowiedzią Jego Zmartwychwstania, zapowiadało Jego przemianę. Miało ono na celu podtrzymanie apostołów na duchu oraz umocnienie ich wiary. Św. Jan Złotousty tłumaczy, że Nauczyciel objawił się swym uczniom w Chwale, aby ci nie ulękli się ani własnej śmierci, ani śmierci Jezusa. Przemienienie Pańskie było również zwiastunem powtórnego przyjścia Syna Bożego w Chwale.

W przeddzień święta odprawiane jest wsienocznoje bdienije z litiją. Stichiry odtwarzają wydarzenia z Góry Tabor, ale jednocześnie pozwalają nam głębiej zrozumieć sens Przemienienia.

Troparion święta brzmi:

„Preobraziłsia jesi na horie Christie Boże, pokazawyj uczenikom Twoim sławu Twoju jakoże możachu, da wozsijajet i nam hriesznym swiet Twój prisnosuszcznyj, molitwami Bohorodicy, Swietodawcze, sława Tiebie.”
(Przemieniając się na górze, Chryste Boże, ukazałeś uczniom Twym Chwałę Twoją, na ile zdolni byli ją oglądać, niech zajaśnieje i nam grzesznym Twa przedwieczna światłość dzięki modlitwom Bogurodzicy; Dawco Światłości, chwała Tobie)

Kanon święta podkreśla z kolei, że wybrani apostołowie mogli tylko po części przyjąć Objawienie na Taborze.

Święto Przemienienia Pańskiego ma jeden dzień przedświąteczny oraz sześć dni poświątecznych. Mimo, że jest to wielkie święto, w tym dniu obowiązuje Uspienskij Post.

Warto również wspomnieć, że na Spasa w tradycji ludowej zwyczajowo święci się owoce takie jak jabłka czy winogrona.

Na podstawie:
„O nabożeństwie prawosławnym”, o. Konstanty Bondaruk, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2020

na fotografii: XXXIV Piesza Pielgrzymka Hajnówka – Św. Góra Grabarka(2024), fot.: autor